واحد ارتباطات و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و هنر، مهمترین عناوین مقالات آخرین شماره فصلنامه بشرح زیر است:

رویکرد فیلم‌های ایرانی برگزیده‌شده در جشنواره‌های بین‌المللی به مسائل اجتماعی ایران

غلامرضا محمدی‌مهر، عبدالله بیچرانلو

چکيده

در این مقاله، بازنمایی مسائل و معضلات اجتماعی در فیلم‌های ایرانی برگزیده در سه جشنوارة برجستة بین­المللی شامل کن، برلین و ونیز بررسی شده است. حجم نمونه، برابر با جامعة آماری و 20 فیلم برندة جایزه را دربر می‌گیرد. موضوع کلی و داستان فیلم‌ها حاکی است که در 12.3 درصد صحنه‌ها، محدودیت‌های اجتماعی زنان و دختران و در 6/6 درصد ناهنجاری‌های اجتماعی بازنمایی شده است. همچنین 13 فیلم با مسائل و مشکلات اجتماعی ایران ارتباط نداشته و سه فیلم با مسائل اجتماعی، سه فیلم با محدودیت‌های اجتماعی زنان و یک فیلم با تهیۀ موسیقی زیرزمینی مرتبط بوده‌اند. رویکرد 15 فیلم به مسائل اجتماعی، انتقادی ـ اصلاحی بوده و در سه فیلم چنین رویکردی مشاهده نشده است. همچنین در سه فیلم، مؤلفه‌های سیاه‌نمایی به‌طور کامل دیده شده است.

اولویت‌بندی شاخص‌ها و ابعاد موفقیت در بازاریابی کتاب‌های دانشگاهی

سلیمان مولوی، سعید عابسی، اسماعیل شاه‌طهماسبی

 

چکیده

هدف اصلی این نوشتار شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های موفقیت در بازاریابی کتاب‌های دانشگاهی است. با انجام مطالعه‌های مختلف و بررسی پیشینة موضوع، تصمیم‌های راهبردی و آمیختة بازاریابی به‌عنوان عوامل محیط داخلی و تکنولوژی و زمان نیز به‌عنوان عوامل محیط بیرونی تأثیرگذار کسب‌وکار در نظر گرفته شد. جامعة آماری، ناشران تهرانی و تعداد نمونة آماری 220 نفر می‌باشد. انتخاب ناشران به روش تصادفی ساده صورت گرفته و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه استفاده شده است. روایی پرسش‌نامه به‌طور صوری و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. براي تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن و فریدمن استفاده شده است. نتایج رتبه‌بندی عناصر به ترتيب: موقعیت‌یابی6.048،  محصول 5.308،  زمان5.621،  مکان5.308، فناوری5.161، ترفیع4.899، قيمت 4.694، هدف‌گذاری، 4.154 و بخش‌بندی 3.237 می‌باشد.

هنجارهای عفاف و حجاب اسلامی در سیما و سینما (تحلیل تطبیقی سیاست‌ها)

ناصر باهنر، سیدعبدالرسول علم‌الهدی

چکیده

در این مقاله با توجه به نظریه‌های هنجاری رسانه‌ها به‌عنوان چارچوب نظری رابط ارزش‌ها و رسانه‌ها به بازشناسی عفاف اسلامی در ارتباطات انسانی و به‌خصوص ارتباطات جمعی با گردآوری کتابخانه‌ای پرداخته و سپس سیاست‌های اعلامی در موضوع عفاف و حجاب در رسانة ملی و معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را با توجه به معیارهای اسلامی عفاف با روش نظریة بنیادی در حد مقوله‌بندی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج  برآمده از مقوله‌بندی آموزة عفاف اسلامی و روش تحلیل درونی و مقایسه‌ای سیاست‌ها، نشان می‌دهد در رسانة ملی هر چند سیاست‌ها به‌طور جزئی‌تر به این موضوع پرداخته‌اند اما به‌طور جامع به همة آموزه‌های عفاف اسلامی توجه نشده و سیاست‌های سینما نیز، فاقد بسیاری از مقوله‌های عفاف اسلامی است. در پایان به راهبردهایی در جهت تدوین سیاست‌های کارا و جامع اشاره می‌شود.

حوزة عمومی و گفتگو در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی (بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گفتگوی میان فرهنگ‌ها)

بهجت یزدخواستی، صمد عدلی‌پور، الهام کیخائی

چکیده

دغدغه‌هاي فزاينده نسبت به حفظ و ارتقاي امكان همزيستي مسالمت‌آميز و عادلانه در سطوح ملي و فراملي، اهميت گفتگو را به‌طور بي‌سابقه‌اي مهم كرده است. به همين دليل، عوامل و زمينه‌هاي مؤثر بر گفتگو موضوع پژوهش‌های گوناگون قرار گرفته است. از جملة اين عوامل، شبکه‌های اجتماعی مجازی هستند كه عرصه‌هاي مختلف زندگي اجتماعي را تحت تأثير قرار مي‌دهند.

هدف نوشتار حاضر، مطالعة تأثير شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گفتگو ميان فرهنگ‌ها در حوزة عمومي مجازي است. در اين چارچوب، استدلال مي‌شود كه هر چند ارتقاي امكان برقراري ارتباط و دادوستد اطلاعات امكان گفتگو را ارتقا مي‌دهد، محدود و مخدوش‌كنندة آن هم است. محدوديت مورد نظر اساساً از توزيع نابرابر امكان‌هاي مرتبط با اين‌گونه فناوري‌ها ناشي مي‌شود و وضعيت خاص حوزة عمومي مجازي هم گفتگو ميان فرهنگ‌ها را مخدوش می‌کند. در واقع شبکه‌های اجتماعی مجازی، به واسطة حوزة عمومي مجازي كه پديد مي‌آورند، گفتگو ميان فرهنگ‌ها را محدود و مخدوش مي­كنند.

خبرگزاری‌ها و فناوری‌های جدید رسانه‌ای (مطالعة تطبیقی کارکردهای رویترز، آسوشیتدپرس، پی.تی.آی و ایرنا در عصر اینترنت با تأکید بر عملکرد خبرگزاری جمهوری اسلامی)

علیرضا عبداللهی‌نژاد، حسینعلی افخمی

چکیده

ساختار و عملکرد حرفه‌ای خبرگزاری‌ها در دو دهة اخیر، تحت تأثیر پیدایش تلویزیون‌های خبری 24 ساعته و گسترش فزایندة رسانه‌های جدید مبتنی بر وب، با چالش‌هایی روبرو شده و این مسئله، رقبای قدرتمندی را فراروی فعالیت حرفه‌ای خبرگزاری‌ها قرار داده است. در چنین فضایی، خبرگزاری‌ها برای حفظ جایگاه، بقاءپذیری و موقعیت رقابتی، راهکارهایی را جهت ایجاد سازگاری با فناوری‌های نوپدید به‌کار گرفته‌اند.

در اين راستا، با توجه به ضرورت ورود خبرگزاري رسمي ايران (ايرنا) به حوزة فناوري‌هاي جديد، مقالة حاضر وضعيت ایرنا را از منظر تولید و ارائة خدمات چندرسانه‌ای نوین در مقایسه با سه خبرگزاری مورد مطالعه شامل رویترز، آسوشیتدپرس و خبرگزاری ملی هند (پی.تی.آی) بررسي کرده است.

یافته‌ها که به روش مطالعة تطبيقي انجام شده است، نشان مي‌دهد ايرنا بايد همانند خبرگزاري‌هاي مورد بررسي، توليد فيلم‌هاي خبري با کيفيت، اخبار چندرسانه‌اي، گرافيک و اينفوگرافيک و ارسال بسته‌هاي خبري روي تلفن‌همراه را در دستور کار قرار دهد.

نگرش مخاطبان قائم‌شهری به شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای

مهرداد متانی، رمضان حسن‌زاده، علی‌اکبر فرهنگی

مخاطب هدف هر كوشش رسانه‌اي است و بايد نخست ترغيب و سپس قانع شود كه رسانه در خصوص علاقه و نياز او پيام مي‌دهد، هدف اساسي مقالة حاضر مطالعة مهم‌ترين نيازهاي رسانه‌اي مخاطبان در استفاده از شبكه‌هاي ماهواره اي فارسي‌زبان است. براي اين منظور458 نفر از شهروندان قائم‌شهري كه بينندة شبكه‌هاي ماهواره‌اي فارسي‌زبان بودند به روش نمونه‌گيري هدفمند  انتخاب شدند. روش تحقيق از نوع پيمايشي است و تكنيك جمع‌آوري داده‌ها پرسش‌نامة محقق‌ساخته است. داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آماري ناپارامتريك مورد پردازش قرار گرفتند. يافته‌ها نشان دادند كه پاسخگویان بيشتر از برنامه‌هاي ماهواره كه جنبة سرگرمي و يادگيري داشته استفاده می‌کنند. همچنين بين انواع نيازهاي مخاطبان تفاوت وجود داشته و ترتيب اهميت اين نيازها عبارت‌اند از: عاطفي، شناختي، اجتماعي و سياسي، طبق یافته‌های توصیفی بیشتر مخاطبان در شب‌ها به تماشای ماهواره می‌پردازند و میزان مصرف ماهواره در مخاطبان با تحصیلات پایین بیشتر و با افزایش سطح تحصیلات کاهش می‌یابد، همچنین میزان استفاده از ماهواره در زنان  بیشتر از مردان بود، به‌گونه‌ای که زنان به‌طور میانگین 5/3 ساعت و مردان 5/2 ساعت در طول شبانه روز وقت صرف تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای می‌کنند.

آسیب‌شناسی فقهی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی

احمدعلی قانع

چکیده

از مهم‌ترین رسالت‌های رسانه‌ها، روشن ساختن افکار عمومی و بالا بردن سطح معلومات و دانش مردم در زمینه‌های مختلف زندگی است. یکی از زمینه‌های کاری رسانه‌ها و از جمله صداوسیما، تولید و پخش آگهی‌های بازرگانی است. اگر در این زمینه، قوانین و آیین‌نامه‌ها و دستور و توصیه‌های فقهی و اخلاقی رعایت شود و رسانه از رسالت حقیقی خود فاصله نگیرد و بیش و پیش از آنکه به تبلیغات تجاری به نگاه درآمدزایی بنگرد، به نگاه معرفی موارد نیاز جامعه، آن ‌هم بر طبق مصالح لازم بنگرد، می‌توان رسانه را در این زمینه عاری از آسیب دانست. این مقاله درصدد است برخی آسیب‌های موجود یا احتمالی در تبلیغات بازرگانی را معرفی کند. برخی از این آسیب‌ها عبارت‌اند از: تولید و غش و ضرر زدن به یکدیگر، تشویق بر مصرف بیشتر کالاها و خدمات غیرضروری، استفادة ابزاری از صدا و تصویر زنان، القای عقب‌ماندگی خود و برتر دانستن بیگانگان، ندادن آگاهی لازم در مورد کیفیت کالاها به مردم، ایجاد اطمینان دروغین نسبت به کیفیت کالاها، نفی کالای مشابه، القای پاره‌ای از افکار و اندیشه‌های ناروا، استفادة ابزاری از ارزش‌های دینی و ملی و خلاصة کلام عدم خیرخواهی صاحبان تبلیغات نسبت به هم‌وطنان و هم‌کیشان خود و تنها به فکر فایدة اقتصادی خود بودن.

بازنمایی هویت طبقة متوسط مدرن شهری در آثار مصطفی مستور (تحلیل گفتمان رمان‌های استخوان خوک و دست‌های جذامی و  من گنجشک نیستم)

نجمه حسینی‌سروری، حامد طالبیان

هدف از این مقاله شناسایی گفتمان‌های طبقة متوسط در آثار مصطفی مستور است. شناسایی این گفتمان‌ها در نهایت یکی از مهم‌ترین گونه‌های بازنمایی زندگی شهری در ادبیات داستانی دهة 80 را تحلیل کرده ‌است. در بخش تحلیلی این مقاله، با استناد به دو رمان مشهور این نویسنده، شیوه‌های بازنمایی زندگی طبقة متوسط شهری بررسی شده و با استفاده از نظریة گفتمان لاکلا و موفه، دال‌های محوری و شبکه‌های معنایی برسازندة روایت‌های این دو رمان شناسایی شده ‌است.

این بررسی نشان می‌دهد که گفتمان برسازندۀ روایت در این دو رمان، هویت طبقة متوسطی را بازنمایی کرده‌ که متعلق به گفتمان‌های کلان‌تر سنت و تجدد در ایران است. پاسخ به این پرسش که این بازنمایی تا چه حد مخدوش یا انحرافی آشکار از واقعیت زندگی طبقة متوسط مدرن در ایران است، نیازمند انجام پژوهش‌های گسترده‌تر و عمیق‌تر جامعه‌شناختی و ادبی است.

=====